13 hbo-studenten van HAS Hogeschool en Aeres Hogeschool Almere hebben een verkennend onderzoek gedaan naar motieven van mensen om wel of niet deel te nemen aan lokale voedselinitiatieven. Aan het onderzoek hebben 27 mensen deelgenomen. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de stichting Herenboeren NL en begeleid door docenten van de deelnemende hogescholen. Naast de directe uitkomsten van het onderzoek, heeft het project ook een trainingsontwerp opgeleverd voor begeleiders/trekkers van voedselinitiatieven. Doel van deze training is om inzicht te krijgen in motieven van deelnemers en te begrijpen wat anderen weerhoudt om mee te doen aan een voedselinitiatief.
Herenboeren is een initiatief van professionals die willen laten zien dat het verbouwen van voedsel in Nederland duurzamer en beter kan. Dit doen ze door coöperatief gemengde boerderijen op te zetten. Burgers kunnen door een bepaald startbedrag in te leggen mede-eigenaar worden van zo’n boerderij. Zij zijn dan gezamenlijk verantwoordelijk voor het vraag gestuurd produceren en de afname van de producten. Herenboeren Nederland helpt bij de ontwikkeling van de kleinschalige gemengde bedrijven. De deelnemende partijen aan dit onderzoek, Herenboeren Nederland, HASHogeschool en Aeres Hogeschool willen de samenwerking verder voortzetten door naast de nu ontwikkelde trainingsopzet, meerdere modulen te ontwikkelen die goed van pas kunnen komen bij het opzetten van lokale voedselinitiatieven.
Community
Het is duidelijk. ‘Gewoon’ kwaliteitsvoedsel leveren. en het community gevoel zorgt daarnaast voor begrip dat niet alles direct op rolletjes loopt bij de start van een Herenboerderij. Uit het onderzoek blijkt dat ‘community’ een heel belangrijk aspect is voor deelnemers.
“… Op deze manier zijn wij toch een soort lid van een boerderij… ; … door Herenboeren bouw je een gemeenschap met elkaar op… ; ... We delen recepten met elkaar…”
Dat heeft betrekking op het elkaar ontmoeten tijdens het ophalen van de oogst, de saamhorigheid in het uitwisselen van recepten, maar ook in het genieten van een vergadering en het besef dat “de boerderij van ons is". Een andere belangrijke reden voor deelname kan samengevat worden onder het kopje “grip op voedsel”. Dat heeft te maken met “weten waar het voedsel vandaan komt”, “de afstand verkorten” en “eten wat gewoon uit de grond komt en dat je het kan zien”. De kwaliteit van het voedsel en de community die wordt beleefd bepalen samen het succes.
Flexibiliteit en keuzevrijheid
De mensen die meegewerkt hebben aan het onderzoek en die niet betrokken willen zijn bij voedselinitiatieven, hechten sterk aan hun keuzevrijheid en flexibiliteit als het gaat om de aanschaf van voedselproducten.
“… Ik vind Herenboeren een goed initiatief, maar ik zou mij hier niet aan willen binden. Ik vind mezelf hier te consument voor… ; … Als ik in een supermarkt koop dan is er geen band met de producten en kan je de kwaliteit zelf uitzoeken…”
Ook verwachten zij dat meedoen meer tijd en energie kost dan wanneer ze gewoon hun dagelijkse routine van supermarkt en speciaalzaak blijven behouden. Deze consumenten lijken niet bereid de flexibiliteit en keuzevrijheid op te geven die dergelijke winkels hen bieden. Het community gevoel zegt hen weinig, omdat ze dat zelf niet hebben beleefd en bijvoorbeeld ook geen mensen kennen die deelnemer zijn aan een Herenboeren boerderij.
Trainingsontwerp
Het onderzoek heeft ook een trainingsontwerp opgeleverd. In die zin waren de studentonderzoekers een pilotgroep die onderzocht heeft wat een goede manier kan zijn om motieven van deelnemers en niet-deelnemers te onderzoeken. Hun ervaringen zijn door de deelnemende docenten verwerkt tot een trainingsontwerp ‘ken je community: doelgroepgerichte communicatie’. De training bestaat uit 3 onderdelen. Het eerste deel bestaat uit het opdoen van theoretische kennis over hoe community’s zich kunnen vormen met aandacht voor organisatievormen en groepsdynamiek. Het 2e deel bestaat uit het zelf uitvoeren van onderzoek onder begeleiding. Het 3e deel bestaat uit het vertalen van het onderzoek in het vormen van een eigen visie op de community en de eigen rol daarin. Het trainingsontwerp kan geschikt worden gemaakt voor verschillende doelgroepen zoals bedrijfsleiders Herenboeren, studenten die betrokken willen raken bij lokale voedselinitiatieven of deelnemers aan voedselinitiatieven.
